Van 'n Kwazi River Lodge naar de bosjesmannen

Ik heb de laatste dagen best eea een beetje bijgehouden op mn telefoon - offline, want wifi is er vaak wel, maar slechte kwaliteit, en 4G niet of nauwelijks -  maar die was op een gegeven moment ook leeg, en toen dus uit, en toen ik weer verder wou gaan bleek de hele boel weg. Jammerrr... Nu kort de boel een beetje bijwerken, in de bar op de camping 'Oppi Koppi' in Kamanjab, Namibie. Wifi hier wel van redelijke kwaliteit, mede dankzij de skills van één van onze medereizigers, die allerlei omwegen weet te bewandelen om er toch op te komen, handig. Zelfs op de laptop nu. Die we mee hebben omdat Edgar af en toe de foto's van de camera af wil halen. Typt wat sneller dan de telefoon ;-)

Vervolg woensdag 8 augustus

Village walk was dus indrukwekkend. Meehobbelende kinderen die je aanklampen voor pennen, hebben we niet, dan maar samen voetvallen (met een opgevulde sok) en op de foto, lachen als ze zichzelf zien. Was bang voor schuld- en schaamtegevoelens, aapjes kijken, maar door het gidsen door Marcus gebeurde dat niet. Hij vertelde ook over door de EU gefinancierde projecten om leefomstandigheden te verbeteren: een community-moestuin en opvang van regenwater in het natte seizoen zodat er in het droge seizoen ook akkerbouw kan plaatsvinden. Een beetje water is een wereld van verschil. De rivier kan in de zomer, als het hard geregend heeft in der bergen van Angola 6 tot 9 (!) meter stijgen en het hele dorp wordt weggevaagd. Dan gaan ze gewoon een paar kilometer verderop de boel weer opbouwen. Nu snap ik wel waarom ze niet heel veel effort stoppen in de bouw van een huis...

We bezoeken een aantal families op hun erf en voeren gesprekjes, malen samen meel, bekijken hutten van binnen, zien vlees en vis dat bovenop de daken ligt te drogen in de zon, bezoeken een oude vrouw die sjamaan is (waar Marcus niets van gelooft...) en wiens (klein?)dochter van 15 al een babietje heeft (wat al uitgehuwelijkt), en kunnen zelfgemaakte olifantjes van hout kopen. Er zijn zelfs binnen dit armoedige dorp ook nog flinke verschillen in 'arm' en 'rijk', sommige families hebben het beduidend beter. Een groter erf, helemaal omheind, met meer hutten en ook hutten van golfplaat. Die zijn meer bling-bling en daarom gewild, groter (meerdere 'kamers', met doeken gecreerd) en steviger. Echter ook een oven in de hete zon... Terug langs de ontmoetingsplaats (twee hutten onder een boom, met twee liggende boomstammen).

Best aangedaan terug in het resort rond half zeven, nog even opfrissen in de lodge (het was best heet), Daans tas nog even reorganiseren (nodig!) en aan de maaltijd in het restaurant. Een buffet rondom een houtskoolvuur in een soort sous-terrain restaurant, met open ramen uitzicht op de rivier. Donker ingericht ook weer, degelijke zware houten meubels, en weer veel personeel. Ik ben heel moe en eet niet veel. We hebben allemaal wel last van een dip op deze dag. Het is warm, we hebben vijf dagen kamperen achter de rug, en dan de cultuurschok. .. Daan en Edgar gingen overigens niet mee, Ed vanwege vermoeidheid, Daan omdat ie weet dat ie 't niet trekt... De mannen hebben zich vermaakt met chillen bij de lodge en fotograferen van de bijzonder natuur eromheen.

Na het avondeten is er nog een optreden van een dansgroep uit het dorp, het is aandoenlijk, voor een deel traditioneel, maar ook de volksliederen van Zimbabwe en Namibië bijvoorbeeld. Er is 1 trommel en het ritme komt zeer onlogisch op me over, ik kan er geen lijn in ontdekken...Daan wordt als een van de velen nog uit het publiek geplukt om een rondje mee te dansen, en hij doet dat nog wonderwel ;-) Hij kan niet ontsnappen, zijn gastheer houdt hem stevig bij de hand. We vertrekken rond negen uur naar de eigen lodge, Daan doucht, ik ben daar zelfs te moe voor, en vallen  op de stevige maar lekkere bedden. Gezellig om even met zijn vieren onder elkaar te zijn, ook al is het voornamelijk slapend...

Donderdag 9 augustus

Na ontbijt en tassen inpakken moeten we om negen uur bij de bar verzamelen. Een uur later dan eigenlijk de bedoeling was, want de chauffeur - Jaffet - is met de truck naar de garage in Rundu, voor nieuwe schokbrekers. Om half 10 is hij er, dat valt mee denken we nog, maar blijkt zonder schokbrekers, ze pasten toch niet. Er gaat in een volgende stad wel weer naar een oplossing gezocht worden, we hobbelen door met slechte schokbrekers.

Komen na het dorp al snel in meer stedelijk gebied, waar het minder armoedig is. In het centrum van Rundu is zelfs een heuse nieuwe mall, waar we  inslaan voor de komende dagen. De crew voor het 'gewone' eten, wijzelf voor drankjes, water en wat koekjes en snacks voor onderweg. De camping waar we vandaag heen gaan heeft verder niets namelijk. En de dagen hierna komen we ook geen grote winkels tegen. We zijn niet de enigen die inslaan. Meerdere trucks zoals de onze, maar ook veel 4WD's van toeristen en locals. Alette zegt dat dit centrum echt niet alleen maar op toeristen draait, de eigen economie is hier toch beter. Maar wat een contrast dan met dat dorpje waar we gisteren waren....

Rond twaalven vertrekken we uit Rundu. Daan is gelukkig met een zak kip van de KFC op schoot... Het is al flink heet, zowel buiten als in de bus. We rijden tot ongeveer half vier, weinig spannends onderweg, aantal dieren en dorpen neemt af, we rijden eigenlijk alleen maar door een soort savanne-achtig landschap. Ook over gravelwegen. Arriveren rond half vier op het 'Treesleeper Camp' in Tsintsabis. Of beter gezegd, in de middle of nowhere. Tussen de struiken/bosjes. En dit kamp wordt gerund door een familie van ... bosjesmannen, ook wel de San. We zien ze niet. Eerst maar de tenten opzetten op de plek die de chauffeur altijd zelf al weet te vinden. Tenminste, de jeugd zet geen tenten op, die gaan met zn allen op het houten platform, de 'treesleeper' dus, in de openlucht slapen. Er zijn niet heel veel plekken over, Ed en ik zetten uiteindelijk onze tent op in de droge bedding van een riviertje net een stukje lager.

Rond kwart over vier krijgen we een geleide rondwandeling over een soort 'natuureducatief' pad over de camping. Een jongeman in spijkerbroek met Ellesse-petje en een heel ander uiterlijk dan de meeste zwarte mensen die we tot nu toe hebben gezien (veel lichtere huid, kleiner, amandelvormige ogen) vertelt over de planten die de bosjesmannen gebruiken voor medicijnen, voedsel, de jacht, stoken van alcohol.  Het is een beetje sneu, want het is echt wel winter en de meeste planten zijn bladloos of zelfs slechts 1 mager stokje, maar het idee is charmant en hij doet erg zijn best op zijn verhaal. En ook leuk om wandelend wat mee te krijgen van de omgeving die we verder alleen maar uit de bus zien. Een rotsige bodem. Palmen zijn er best veel ook. Gekke mix met verder erg veel stekelige struiken. Hij vertelt ook over de verschillende talen van de San, ze hebben er wel 11, en allemaal hebben ze van die aparte kliks erin. Tot slot demonstreert hij hoe je met een draaistokje in een ander houtje en wat stro vuur kan maken en dat willen velen ook zelf proberen. 't Lukt niet echt, maar het idee wordt duidelijk.

Na een uurtje terug op ons kamp. Ik zonder me even af (pfff... even nodig!) en loop die rivierbedding in. Het is best mooi, maar er zijn allerlei niet afgebouwde huisjes tussen de kampeerplekken in en doet verlaten/verloederd aan. Later vertelt Alette dat dit al zes jaar zo is. Er heeft een keer iemand in geïnvesteerd, dan raakt het geld op, en gebeurt er weer weinig tot niets. Jammer. 

We eten op tijd, want hebben vandaag niet echt geluncht. Er is aardappelpuree (dankzij corvee van Ed heel goed gestampt), worstjes op de grill en een lekker zelfgemaakte tomatensaus, en sla. Het is nog steeds broeierig, en we kunnen hier niet douchen, want de watervoorziening (oppompen en verwarmen) gaat op zonne-energie, en dat volstaat niet om 26 man te laten douchen. Toiletgebouw is ook bijzonder, we zitten op de pot achter een gordijntje dat opbolt in de wind, en verder 1 kraantje voor handen wassen / tanden poetsen. Er is wel een kraan op de eigen kampeerplek. We zijn overigens de enigen hier. 

Om 8 uur worden we door de jonge moderne bosjesman opgehaald om weer een zang-/dansgroep te gaan zien, op dezelfde plek waar het vuurmaken was. Er zijn hier twee hutjes van takken en boomschors om de huisvesting te illustreren, en er is een kleine tribune van stammen. Het is echt pikkedonker. Er brandt een vuur voor licht en warmte. De groep blijkt een hele familie te zijn, een oude man de sjamaan is, oude vrouw, jongeren vrouwen met kinderen, van 2 weken tot 16 jaar oud. Hun zang en vooral ritme is van een bijzondere schoonheid! Heel schel, maar vrolijk. Erg intiem, we staan er met ons neus bovenop. De jongeman legt de verschillende dansen uit, waarom en bij welke gelegenheid ze worden opgevoerd. En hij tolkt aan het eind om een gesprek op gang te krijgen. Dat lukt wonderwel. Met name de kinderen zijn heel nieuwsgierig en willen weten hoe oud onze kinderen zijn en in welke klas ze op school zitten. Al onze kinderen stellen zichzelf voor met naam, leeftijd en schoolklas, en dat levert iedere keer weer een applausje op. We sluiten af met dat wij een liedje in het Nederlands zingen voor ze. We kiezen 'hoofd, schouders, knie en teen', met gebaren en al, tot grote hilariteit van de San-kinderen. Ze kunnen het ook al snel nazingen, knap! Tenslotte zijn er nog zelfgemaakte snuisterijen uitgestald op een kleedje, we kopen allemaal wel wat. Uiteraard is het allemaal gearrangeerd en leven deze mensen niet meer echt op de oude traditionele wijze, toch is het een bijzondere ontmoeting. De oude man is nog in vol ornaat (of juist helemaal niet...), erg klein en mager en gerimpeld en nogmaals, de zang (zacht en bescheiden en schel tegelijk) en het ritme (ze klappen allemaal met houten blokjes in de handen, geen centrale drum, beetje flamenco-achtig) zijn echt van hoge kwaliteit. Er schijnen nog zo'n 500 tot 600 'echte' bosjesmensen op volledig traditionele wijze te leven in Namibie. De jongeman is er ook van overtuigd dat deze leefwijze niet zal uitsterven, er zijn er nog steeds die er in overtuiging zelf voor kiezen. Respect. 

Napraten bij ons eigen kampvuur, maar ook moe, morgen weer vroeg op. De kinderen kakelen een eind weg op hun boomplatform, wij rond kwart voor elf in de tent en storen ons even daar aan, maar als snel horen we het niet meer...